Danial Goldman อธิบายว่า ความฉลาดทางอารมณ์นั้น มีส่วนผสมของทั้งทักษะ (Skills) และ คุณลักษณะ 5 ประการ ที่คนเราสั่งสมมา ดังนี้

1. Self-awareness การรู้จักตัวเอง หมายถึง ความสามารถในการรับรู้ และเข้าใจอารมณ์ ความรู้สึก และแรงจูงใจภายในตัวเอง รวมถึงผลกระทบที่มีต่อตนเองและคนอื่นๆ
2. Self-regulation การรู้จักควบคุมตนเอง หมายถึงความสามารถในการปรับเปลี่ยนอารมณ์ แรงกระตุ้นในทางลบ ไม่ด่วนตัดสิน และควบคุมการกระทำของตนเองได้
3. Motivation มีแรงจูงใจ หมายถึง การมีเป้าหมายในการทำงาน ที่เกิดจากความมุ่งมั่นภายในตนเอง มากกว่าแรงจูลใจภายนอก เช่น เงิน หรือ สถานะทางสังคม และแรงจูงใจนี้จะทำให้เกิดความพยายามไปสู่เป้าหมาย
4. Empathy ความเข้าอกเข้าใจคนอื่น หมายถึง ความสามารถในการทำความเข้าใจอารมร์ผู้อื่น และทักษะในการปฏิบัติต่อผู้อื่นอย่างเหมาะสม
5. Social Skills ทักษะทางสังคม หมายถึงความสามารถในการบริหารจัดการความสัมพันธ์ การสร้างเครือข่าย และการแสวงหาจุดร่วม

งานวิจัยหลายด้านได้บ่งบอกอย่างชัดเจนว่า ความฉลาดทางอารมณ์เป็นปัจจัยที่กำหนดความเป็นผู้นำได้มากกว่าความรู้ความสามารถ และสติปัญญา

ความฉลาดทางอารมณ์ ทำให้คนประสบความสำเร็จในชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการทำงาน เราจะเห็นได้ว่า ผู้ที่มีความฉลาดทางอารมณ์สูง จะเป็นคนที่มีภาวะผู้นำที่ดีกว่า เพราะจะมีสติรู้ตัวว่า ตัวเองมีจุดดี-จุดด้อยอย่างไร และควบคุมการกระทำตนเองให้เหมาะสมกับสถานการณ์ได้

ในการบริหารงาน ก็มักจะเป็นผู้ที่มีแรงจูงใจ ล้มแล้วลุกขึ้นใหม่ เพื่อไปถึงเป้าหมาย ซึ่งในยุคใหม่ ก็เรียกว่า resillence นั่นแหละครับ นอกจากนี้ก็ยังเป็นคนที่ลงมือทำงาน และจัดการปัญหาต่างๆ (Execute) ได้ดีอีกด้วย

ด้านการบริหารคนก็ตาม ลูกน้องก็จะเคารพนับถือ เพราะปฎิบัติตัวได้อย่างเหมาะสม มีสติ คุมการกระทำได้ ไม่ระเบิดอารมณ์ใส่ลูกน้อง อีกทั้งสามารถโน้มน้าว จัดการปัญหาในเรื่องคนได้อย่างลงตัว ยิ่งหากเห็นอกเห็นใจ และมีทักษะทางสังคมดีด้วยแล้ว ลูกน้องจะตามด้วยความเต็มใจ ไปถึงไหนถึงกันเลย

ลองตรวจเช็คทั้งห้าด้านนี้กันนะครับ ว่าปัจจุบันเรามีความฉลาดทางอารมณ์ หรือ EQ มากแค่ไหน และต้องปรับด้านใดกันบ้าง แล้วเริ่มฝึกกันเลยครับ

ป.ล. ความฉลาดทางอารมณ์ เดิมทีในหนังสือของ Goleman ใช้คำว่า Emotional Intelligence แต่ผมขออนุญาตใช้คำว่า EQ หรือ Emotional Quotient ซึ่งเป็นคำที่เราคุ้นหูกันมากกว่าครับ โดยรวมความหมายไม่ต่างกันนัก